VOGELMOMENT WEIDEVOGELS

Grutto, Limosa limosa, Black-tailed Godwit

Tureluur, Tringus totanus, Common Redshank

Kievit, Vanellus vanellus, Northern Lapwing

Scholekster, Haematopus ostralegus, Eurasian Oystercatrcher

Grutto

Juveniele Kievit

Kievit in Lentewei

Tureluur

Scholekster

Parende tureluurs

gele kwikstaart, Motacilla flava, Blue-headed Wagtail

Scholekster

Veldleeuwerik, Alauda arvensis, Skylark

Graspieper, Anthus pratensis, Meadow Pipit

Tureluur, Tringa totanus, Common Redshank

De maand mei is alweer voorbij en dan is het hoog tijd om aandacht te besteden aan onze weidevogels. Niet alleen omdat ze prachtig zijn en thuis horen in ons land en in het grasland met een rijke en uitbundige kruidenvegetatie. Aandacht is vooral nodig omdat de aantallen weidevogels en overigens ook andere insectenetende soorten jaarlijks blijven teruglopen en we kennelijk niet in staat zijn om die trend te keren. Onderzoek na onderzoek toont aan dat het leefgebied, de kruidenrijke graslanden, steeds minder voorkomen. Het lijkt er haast op dat onderzoek niet bedoeld is om maatregelen te nemen, maar dat het wordt gedaan om de oplossing op de lange baan te schuiven. Intensivering van zowel de landbouw als van het beheer van grasland voor de melkveehouderij leidt tot een grote bodemverarming, verlies aan allerlei planten, bodemdieren en insecten. Daarbij komt ook nog het grote mestprobleem en de belasting van het milieu door het gebruik van kunstmest en insecticiden. Uit oogpunt van voorlichting en communicatie worden die tegenwoordig aangeduid met de eufemistische term “gewas beschermende middelen”. Dat klinkt een stuk positiever maar is net zo slecht.  De biodiversiteit is met 40% afgenomen terwijl een grote biodiversiteit nodig is voor een goede groei van gewassen. Dan zorgt het vroeg maaien van de graslanden ook nog voor een hoge sterfte aan jonge weidevogels en daardoor is er dus een laag broedsucces. Zo is de grutto-populaties sinds de 80er jaren gehalveerd en de Kemphaan broedt vrijwel niet meer in ons land evenals de veldleeuwerik.

Je vraagt je af waarom het niet lukt om effectieve maatregelen te nemen. Waarom blijven economische groei, vergroting van de efficiency en daarmee verhoging van opbrengst het winnen van duurzaam natuurbeheer. Waarom moeten we steeds meer produceren en exporteren terwijl we onze eigen grond uitputten en daardoor op termijn onze landbouw de nek omdraaien. Moet het dan zover komen dat we in de toekomst kunnen zeggen dat we een grote voedselexporteur waren maar dat we niets meer kunnen verbouwen op die structureel verarmde grond. Dan keert de wal het schip en zijn we te laat.

Terug naar een landbouw uit de tijd van Ot en Sien gaat niet maar doorslaan naar het rendementsdenken waarbij een zo hoog mogelijke productie moet worden gehaald tegen zo laag mogelijke kosten is de verkeerde weg.

Gelukkig zijn er wel steeds meer boeren die een “weidevogelvriendelijk” beheer voeren of biologisch gaan boeren. Agrarisch natuurbeheer is meer dan alleen het aanpassen van het tijdstip van maaien van de graslanden. Ook het  structureel verbeteren van het grondwaterpeil en terugdringen van de bemesting en vergroting van de biodiversiteit is nodig en dan ook nog in substantieel grotere gebieden en dus niet alleen in kleine percelen. Inzaaien van metersbrede randen van akkers en weiden is ook een bijdrage. Er verschijnen gelukkig steeds meer studies waaruit blijkt dat ook op die manier een goed bedrijfsresultaat kan worden gehaald.

Concentratie van de beschermingsactiviteiten en – subsidies voor grotere reservaten zal oplossing moeten bieden, evenals strengere milieuregels. Bijstelling van het beleid in die richting is al in gang gezet. Als we er voor zorgen dat de melk, vlees en landbouwproducten wat duurder worden en dat die extra opbrengst ook daadwerkelijk bij de boer terecht, mits die natuurvriendelijk boert, zal dat het agrarisch natuurbeheer stimuleren.

Hopelijk zullen de weidevogels en andere insectenetende soorten ervan profiteren. Met deze blog wil ik het probleem nog maar eens onder de aandacht brengen en misschien ook mijn eigen frustratie van mij af te schrijven. In ieder geval wilde ik laten zien hoe fantastisch ze zijn in hun favoriete leefgebied.